Mój pies liże sobie łapę, goni cienie, kręci się w kółko, goni swój ogon. Co to są zachowania kompulsywne i stereotypie.

Zachowania kompulsywne i stereotypie są zachowaniami przymusowymi, które mogą być prezentowane przez różne gatunki zwierząt - psy, koty, zwierzęta futerkowe. Często tego typu zachowania można zaobserwować również u zwierząt przebywających w zoo.

Według definicji zachowania kompulsywne to takie, które mają jakiś cel, np. pies "poluje" na cienie. Stereotypie natomiast to przymusowe, powtarzalne ruchy np. gonienie ogona, wylizywanie genitaliów, bieganie wzdłuż ogrodzenia. 

Zachowania przymusowe pojawiające się u zwierzęcia świadczą o wystąpieniu nierównowagi w organizmie na skutek czynników psychicznych, fizycznych lub połączenia tych dwóch sfer. Zawsze jest to bardzo silny znak, że ze zwierzęciem dzieje się coś niedobrego. 

Różne rasy mogą mieć tendencję do angażowania się w różne zachowania przymusowe. Na przykład u Border Collie są to najczęściej: gonienie cieni, pogoń za przemieszczającymi się obiektami, a u terierów kompulsywne kopanie dziur. Jednak pojedyncze angażowanie się w tego typu zachowania nie świadczy jeszcze o wystąpieniu problemu. Aby zdiagnozować zachowania przymusowe pies musi się w nie angażować wiele razy w ciągu dnia oraz musi pojawiać się problem z „wybiciem” go z tego zachowania.

Dlaczego zwierzęta angażują się w zachowania przymusowe?

Dzieje się tak, ponieważ angażowanie się w tego typu zachowania przynosi zwierzęciu chwilową ulgę. Na poziomie neurochemicznym zaczyna krążyć w mózgu więcej serotoniny dzięki czemu pozornie zwierzę czuje się chwilowo lepiej. Niestety to uczucie ulgi powoduje, że zachowania te mają wysoki potencjał uzależniający i jeśli nie zadziałamy w porę, bardzo trudno jest potem zwierzę z tych zachowań "wyprowadzić". W przypadku bardzo utrwalonych zachowań przymusowych, nawet po wyeliminowaniu przyczyny podstawowej, zwierzę dalej angażuje się w tego typu zachowania i wtedy, aby doprowadzić zwierzę do równowagi emocjonalnej, niejednokrotnie potrzebne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego. 

Co robić w momencie, gdy pies zaczyna prezentować zachowanie kompulsywne?

Ponieważ zachowanie to bardzo szybko się utrwala, powinniśmy spokojnie przerwać zwierzęciu możliwość wykonywania tej czynności, ALE zawsze musimy w zamian wskazać inny sposób na rozładowanie emocji np. poprzez gryzienie czy żucie. Nigdy nie możemy zostawić psa z tymi emocjami samego. 

Przerywanie zachowania i dawanie alternatywy są jedynie działaniami doraźnymi, ponieważ, aby zachowanie przestało występować, należy odpowiednio zdiagnozować, co „popycha” psa do angażowania się w zachowania kompulsywne i stereotypie.

Jeśli Twój zwierzak goni cienie, goni własny ogon, nadmiernie się wylizuje, liże różne powierzchnie, wygryza sierść czy przejawia inne zachowania, które w Twojej ocenie wykraczają poza "normę", zastanów się, czy może nie nadszedł czas, aby przyjrzeć się, co może być tego przyczyną.